Στο πλαίσιο των Συμμετοχικών Εργαστηρίων που υλοποιεί η URBANA, είχαμε την ευκαιρία να δουλέψουμε μαζί με μία ακόμη ομάδα που παραδοσιακά συμμετείχε λιγότερο στον αστικό σχεδιασμό και στη λήψη αποφάσεων. Συγκεκριμένα, με το πρόγραμμα “Αθήνα: Πόλη για όλες τις ηλικίες”, χαρτογραφήσαμε βιωματικά τις γειτονιές της Κυψέλης μαζί με άτομα της τρίτης ηλικίας, μέλη της Λέσχης Φιλίας Κυψέλης, Κίου!
Για ποιους είναι σχεδιασμένη η πόλη;
Ο κύριος Απόστολος είναι 80 χρονών και μένει στην Άνω Κυψέλη. Κάθε πρωί κατεβαίνει την απότομη κατηφόρα της οδού Καυκάσου για να πάει στη Λέσχη Φιλίας της γειτονιάς του και να συναντήσει τους φίλους του. Τo απόγευμα όμως για να επιστρέψει στο σπίτι πρέπει να την ξανανέβει, αλλά ως ανηφόρα αυτή τη φορά. Τον ίδιο δρόμο ανέβαινε μία μέρα πριν από 4 χρόνια και η γυναίκα του, η κυρία Ματίνα, επιστρέφοντας φορτωμένη με τα ψώνια της. Όταν έφτασε σπίτι, είπε στον άντρα της, “αυτή είναι η τελευταία φορά που βγαίνω να πάρω ψωμί”.
Τα άτομα της τρίτης ηλικίας αποτελούν την πιο περιθωριοποιημένη ηλικιακή ομάδα στον δημόσιο χώρο της πόλης. Σύμφωνα με έρευνες, τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν είναι η υψηλή ταχύτητα των αυτοκινήτων, ο μικρός χρόνος διάρκειας των φωτεινών σηματοδοτών, η έλλειψη διαβάσεων πεζών και πρασίνου, καθώς και χώρων ανάπαυλας. Μάλιστα, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ (2020), το 50,0% νεκρών πεζών σε οδικά τροχαία ατυχήματα παρατηρείται στις/στους 65 ετών και άνω. Όλα τα παραπάνω επηρεάζουν και την ψυχική υγεία των ηλικιωμένων καθώς δεν νιώθουν άνετα και ασφαλείς να κινούνται αυτόνομα στην πόλη, περιορίζονται στο σπίτι και σταδιακά αποκόπτονται από τα κοινά.
Στόχοι της δράσης “Αθήνα: Πόλη για όλες τις ηλικίες” είναι η καταγραφή των βιωμάτων, αναγκών και επιθυμιών των ηλικιωμένων στο δημόσιο χώρο της πόλης και η ανάπτυξη προτάσεων από τις/τους ίδιες/-ους για μία πόλη φιλική για όλες τις ηλικίες.
Κατά τη διάρκεια της δράσης:
- Προσαρμόσαμε/αναπτύξαμε μεθοδολογία συμμετοχικής χαρτογράφησης για τις ανάγκες της τρίτης ηλικίας. Η μεθοδολογία περιλαμβάνει την καταγραφή των προβλημάτων μέσα από την υλοποίηση διερευνητικών περιπάτων χαρτογράφησης, μία καινοτόμο μέθοδο συμμετοχικής έρευνας, όπου οι συμμετέχουσες/οντες παίρνουν το ρόλο ερευνητών/τριών.
- Υλοποιήσαμε έναν κύκλο 6 βιωματικών εργαστηρίων με άτομα της τρίτης ηλικίας, μέλη της Λέσχης Φιλίας Κυψέλης (Κίου)
- Δημιουργήσαμε έναν συλλογικό χάρτη με τα προβλήματα που αναδείχθηκαν από τις/τους συμμετέχουσες/οντες για τις γειτονιές της Κυψέλης, αλλά και προτάσεις/στρατηγικές επίλυσής τους.
- Συγγράψαμε έναν Οδηγό με τη μεθοδολογία που ακολουθήσαμε και τα συμπεράσματα που προέκυψαν κατά την πιλοτική εφαρμογή του προγράμματος και τον παρουσιάσαμε στην τελική εκδήλωση της δράσης.
Με την τελική μας εκδήλωση στον χώρο της Λέσχης Φιλίας Κυψέλης, έκλεισε ο κύκλος της πιλοτικής εφαρμογής της δράσης “Αθήνα: Πόλη για όλες τις ηλικίες”. Παρουσιάσαμε τα αποτελέσματα του προγράμματος, ανταλλάξαμε απόψεις και συζητήσαμε για το πώς μπορούν οι ανάγκες των ατόμων της τρίτης ηλικίας να ληφθούν υπ’ όψιν κεντρικά, κατά τον (ανα)σχεδιασμό της πόλης.
Επόμενος στόχος μας είναι να υλοποιήσουμε εκτενέστερες δράσεις συμμετοχικού σχεδιασμού με άτομα της τρίτης ηλικίας τόσο στην Κυψέλη όσο και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας, ώστε να αναδείξουμε ακόμη περισσότερο την καθημερινότητά τους στις σύγχρονες πόλεις και να συν-διαμορφώσουμε αστικές παρεμβάσεις με τους τοπικούς φορείς.
→ Κατεβάστε τον οδηγό “Αθήνα: Πόλη για όλες τις ηλικίες” (στα ελληνικά) εδώ
Περιοχή: Κυψέλη, Αθήνα
Διάστημα: Σεπτέμβριος 2022 – Φεβρουάριος 2023
Συμμετέχουν: μέλη της Λέσχης Φιλίας Κυψέλης (Κίου)
Το πρόγραμμα υλοποιήθηκε με δωρεά από το ΤΙΜΑ Κοινωφελές Ίδρυμα στο πλαίσιο του προγράμματος Σημεία Στήριξης – Points of Support, που συγχρηματοδοτούν 8 κοινωφελείς οργανισμοί, και την υποστήριξη της Διεύθυνσης Κοινωνικής Αλληλεγγύης του Δήμου Αθηναίων.