Το έμφυλο χάσμα που διέπει τον αστικό σχεδιασμό και οι διακρίσεις που αυτό δημιουργεί, δεν αφορούν μόνο τα μεγάλα αστικά κέντρα, αλλά εντοπίζονται και σε μικρότερες επαρχιακές πόλεις, οι οποίες όμως συχνά παραμελούνται. Με το πρόγραμμα “Ιωάννινα: Γέφυρες Συμμετοχής”, αποφασίσαμε να στρέψουμε το βλέμμα μας στην πόλη των Ιωαννίνων!
Τα Ιωάννινα αποτελούν ένα παράδειγμα μεσαίας πόλης που συνδυάζει το αστικό με το φυσικό τοπίο. Την τελευταία δεκαετία, μία σειρά πολλαπλών πολεοδομικών παρεμβάσεων έχει αλλάξει σημαντικά τη μορφή της πόλης και την κινητικότητα σε αυτή. Ωστόσο, οι αλλαγές αυτές συνεχίζουν να εξυπηρετούν συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες, στην πλειονότητά τους άτομα χωρίς αναπηρία που κινούνται με I.X. (κυρίως άντρες). Αυτή η έλλειψη της οπτικής του φύλου στον αστικό σχεδιασμό αποκλείει όχι μόνο γυναίκες και θηλυκότητες, αλλά και άλλες ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, όπως είναι τα άτομα με αναπηρία, τα άτομα της τρίτης ηλικίας ή τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα.
Στόχος του προγράμματος “Ιωάννινα: Γέφυρες Συμμετοχής” είναι η ενημέρωση ευαισθητοποίηση των κατοίκων της πόλης, καθώς και των εργαζομένων του Δήμου Ιωαννίνων, αναφορικά με την έμφυλη διάσταση του χώρου της πόλης και των ανισοτήτων που δημιουργεί.
Το πρόγραμμα χωρίζεται σε 2 φάσεις υλοποίησης:
- Κύκλος τριών βιωματικών εργαστηρίων με κατοίκους (δίνοντας έμφαση στη συμμετοχή γυναικών και ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων) με στόχο την:
- Εξοικείωση των κατοίκων με την οπτική του φύλου στον αστικό σχεδιασμό.
- Ανάδειξη των καθημερινών εμπειριών των ανθρώπων στην πόλη και πώς αυτές επηρεάζονται και από το φύλο τους (π.χ. αίσθημα άνεσης και ασφάλειας).
- Καταγραφή των βιωμάτων, αναγκών και επιθυμιών των κατοίκων για αλλαγές μέσα από την πραγματοποίηση βιωματικής χαρτογράφησης (διερευνητικοί περίπατοι στα Ιωάννινα με τη χρήση συγκεκριμένων δεικτών αξιολόγησης του αστικού χώρου).
Ο περίπατος μέσα από την ομάδα με βοήθησε να καταλάβω ότι έχω κοινές εμπειρίες με άλλες γυναίκες και να κατανοήσω καλύτερα τις αλλαγές που θα ήθελα να γίνουν στην πόλη μου. Συμμετέχουσα εργαστηρίων
Έχουμε πολλά κοινά βιώματα τα οποία σπάνια συζητούσαμε σε βάθος. Συμμετέχουσα εργαστηρίων
- Κύκλος τριών εργαστηρίων με εργαζόμενες/ους στις τεχνικές υπηρεσίες του Δήμου Ιωαννίνων με στόχο την: (η φάση αυτή δεν υλοποιήθηκε καθώς δεν υπήρξε ανάλογη δυνατότητα συνεργασίας από την τοπική αυτοδιοίκηση)
- Εξοικείωση των εργαζομένων σε ζητήματα φύλου και ένταξη της οπτικής του φύλου στις πρακτικές του Δήμου.
- Ενημέρωση των αρμόδιων τμημάτων του Δήμου για τα αποτελέσματα των εργαστηρίων με τις/τους κατοίκους με σκοπό την περαιτέρω ανάδειξη και υλοποίηση σχετικών παρεμβάσεων.
- Διερεύνηση των δυνατοτήτων ένταξης μιας έμφυλης οπτικής στις εργασίες που διενεργούν οι υπάλληλοι των τεχνικών τμημάτων του Δήμου.
- Παρουσίαση αντίστοιχων δράσεων από φορείς του εξωτερικού, συζήτηση και ανταλλαγή εμπειριών σε ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο (διαδικτυακή συμμετοχή ομιλητ(ρι)ών από το εξωτερικό).
Δυστυχώς, η δεύτερη φάση του προγράμματος δεν υλοποιήθηκε, καθώς δεν υπήρξε ανάλογη δυνατότητα συνεργασίας από την τοπική αυτοδιοίκηση.
Μετά το τέλος των δράσεων, συγγράφηκε η έκδοση “Φεμινιστικές Χαρτογραφήσεις, Η εμπειρία της δράσης Ιωάννινα – Γέφυρες Συμμετοχής”, στην οποία συγκεντρώνονται τα αποτελέσματα του προγράμματος καθώς και προτάσεις προς υλοποίηση από τους φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης. Τη Δευτέρα 30 Οκτωβρίου 2023, πραγματοποιήθηκε στα Ιωάννινα η ανοικτή εκδήλωση του προγράμματος, με στόχο να διερευνηθούν οι δυνατότητες αξιοποίησης των προτάσεων των συμμετεχουσών από το δήμο. Εκεί, παρουσιάστηκε η έκδοση και τα αποτελέσματα του προγράμματος, συμμετέχουσες των εργαστηρίων μοιράστηκαν τις εμπειρίες και μαρτυρίες τους από το πρόγραμμα και, τέλος, η Μονάδα Προσβασιμότητας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων αναφέρθηκε στις δυσκολίες πρόσβασης που αντιμετωπίζουν φοιτητ(ρι)ες με αναπηρία καθώς και τις παρεμβάσεις που υλοποιούνται στο πλαίσιο της ισότιμης πρόσβασης των φοιτητ(ρι)ών στο πανεπιστήμιο.
Η συγγραφή της έκδοσης του προγράμματος “Ιωάννινα – Γέφυρες Συμμετοχής” αποτελεί την αρχή μιας ευρύτερης διεκδίκησης πόλεων φιλικών προς όλες, όλους και όλα. Ήδη, ομάδες ενεργών πολιτ(ισσ)ών, ενημερώνονται και ευαισθητοποιούνται σχετικά με την αναγκαιότητα της συμπερίληψης στον αστικό ιστό. Επόμενος σταθμός είναι η ανάληψη πολιτικής δράσης από την (τοπική) αυτοδιοίκηση και η ενεργή συμμετοχή των γυναικών και άλλων ευάλωτων κοινωνικά ομάδων στα κέντρα λήψης αποφάσεων.
→ Διαβάστε το άρθρο του Ιδρύματος Heinrich Böll για το πρόγραμμα “Ιωάννινα: Γέφυρες Συμμετοχής” εδώ
Περιοχή: Ιωάννινα
Διάστημα: Μάρτιος – Οκτώβριος 2023
Συμμετέχουν: κάτοικοι των Ιωαννίνων και εργαζόμενες/-οι του Δήμου Ιωαννίνων
Το πρόγραμμα υλοποιείται με την υποστήριξη του Ιδρύματος Heinrich Böll – Γραφείο Θεσσαλονίκης, Ελλάδα.